Çukurbağ – Pınarbaşı
Phellosakadar yer yer dikenli bir patikada ilerleyen yol, yeni yol çalışmaları nedeniyle bazı kısımlarda oldukça belirsiz hale gelmiştir. Tepeye hafif bir tırmanış ile Phellosun ilk kalıntılarını görünür ve ardından patika, bizi şehrin girişine doğru götürür. Şehre girmeden yanından Çukurbağa doğru yönelir. Çukurbağa kadar dik olarak birkaç km boyunca inişdevam eder. Köy camisinden de aşağıda köy merkezine girilir. Köyde market bulunmaz ancak birkaç yerde kuyu suyu kullanılabilir. Çukurbağ içinden geçen Likya yolu, uzun düzlükler ve tarlaların ortasından geçerek Kaş İlçesini tepeden gören bir noktaya ulaşır.
Phellosdan aşağı Çukurbağ yönünde inerken, yoldan ayrılmadan Pınarbaşı yerleşimi ve daha güneydeki Pınarbaşı ismiyle tescil edilmiş harabeler görülebilir.
PHELLOS
Phellos kenti, Kaş’ın (Antiphellos) kuzeydoğusunda deniz seviyesinden yaklaşık 950 m. yükseklikte Çukurbağ köyündeki Felen mevkiinde yaklaşık 550 m. uzunluk ve 200 m. genişliğindeki tepe üzerinde yer almaktadır.
Yerleşimin tarihi İ.Ö.6-7. yy.’lara kadar uzanmaktadır. Likya dilindeki adı “Vehinda”dır. Phellos, büyük bir kent görünümünden çok bölgenin tümünü kontrol eden askeri bir yerleşim yeri olup, Antiphellos bu yerleşimin limanıdır.
Şehrin zenginliği sedir ormanlarından elde edilen gelirdendir. Akropolü çevreleyen surlar doğu ve güneydoğu yönünde kulelerle desteklenmiştir.
Akropolün kuzey yönündeki vadi içinde ve karşısındaki tepenin eteğinde yer alan çok sayıda lahit arasında İ.Ö. 385-350 tarihli kabartmalı olanı en ilgi çeken örneklerden biridir. Bu lahdin bir yanında sedire uzanmış, elinde kadeh tutan mezar sahibinin tasviri vardır. Ölünün iki yanında ayakta duran iki figür ile sedirin altında kuş figürleri görülmektedir. Bu alanda bir kısmının üzerinde yazıtlar bulunan İ.Ö.4.y.yıla ait diğer lahitler de yer almaktadır. Akropolün batı ucuna doğru ev tipinde Likya kaya gömütü bulunmaktadır. Likya’nın ahşap ev mimarisini kaya gömütüne yansıtmış en özgün örneklerden biri olup mezar odasının üç tarafında klineler görülmektedir.
PINARBAŞI YERLEŞİM ALANI
Yerleşim alanı, Pınarbaşı Köyünde Meşelik Tepenin yaklaşık 250 m güneyinde bir kısmı da yaklaşık 500 m güneydoğusundadır. İlk karşılaşılan yapı hafif tepelik bir alanda dikdörtgen planda moloz taş duvarlara sahip duvar işçiliğinde kireç harçlı kule olması muhtemel bir yapıdır. Bu yapıdan Meşelik Tepe’ye doğru gidildiğinde bir adet kuyu sarnıç ve yoğun bitki örtüsü nedeniyle planı anlaşılamayan yıkılmış yapı kalıntıları görülmektedir. Bu kalıntının batısında çevresi bir avlu duvarı ile çevrili, avlusunda kuyu sarnıç bulunan yapı kalıntısı bulunmaktadır.
