Phaselis – Çamyuva – Kuzdere
Phaselis arkeolojik yerleşiminden başlayarak denize paralel olarak kuzeye ve daha sonra kızılçam ormanları arasında dere yatağından Kuzdere yerleşimine doğru devam eder.
Phaselis arkeolojik yerleşimi ile ilgili bilgiler, 26 numaralı paftada verilmiştir. Bu paftada yiyecek, su ve konaklama için Çamyuva yerleşimi uygun imkanlar sağlamaktadır.
IDYROS
Idyros Antik Kenti hakkında antik kaynaklarda pek fazla bilgi bulunmamaktadır. Carl Ritter, “Phaselis’ten kuzeye doğru gidilince Cap Avova kuzey yamacından Egber mevkiinde antik çağlara ait bir gemici barınağı olan şehrin (Idyros Polis…)” olduğunun söylendiğini yazmıştır. Skylax ise Idyros şehrinin Phaselis (Tekirova) ile Lurnateia (Sıçan Adası) Adası arasında bulunduğunu yazmaktadır. Kipert ise haritalarında kenti, Kemer dağının güneydoğu sahilindeki koyda göstermektedir.
1977 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığınca Kemer’de bugün kıyıdaki Ayışığı günübirlik tesislerinin gerisinde yapılan kazı çalışmaları sonucu, bu alandaki kent, Idyros Antik Kenti olarak tanımlanmıştır. Yapılan kazıda, bir Bizans kilisesi ile çevresinde sivil mimariye ait yapılar, klasik ve Bizans dönemlerine ait mezarlar ortaya çıkartılmıştır.
Kilise 25×11.50 m boyutlarındadır. Plan yönünden 6. yüzyılda Anadolu’da görülen aynı plandaki kiliselerin özelliklerini taşımaktadır. Üç nefli kilisenin orta ve yan neflerinde, narteks ve aksonartaksda taban mozaik ile kaplıdır. Mozaikler turuncu kiremit kırmızısı, beyaz ve gri renkli taşlardan yapılmıştır. Geometrik motiflerin çoğunlukta olduğu süslemeler, kalp şeklinde bitkisel bordürlerle çevrilidir.
Kilisenin güneyinde bir şapel ortaya çıkarılmıştır. Şapel kilise apsisinin daha ilerisine doğru çıkmakta olup 7.55×5.20 m boyutlarında dikdörtgen bir yapıdır. Zeminin bir kısmı mozaik ile kaplıdır.
Kilisenin kuzeyinde ise Baptısterium bulunmaktadır. 7.35×6.65 m boyutlarında dikdörtgen bir oda şeklindedir. Taban mozaik döşenmiştir.
Kilise ve kompleksinin kazısı esnasında bulunan küçük buluntu ve sikkelerden bu kompleksin 4. ve 7. yüzyıllar arasında kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Kilisenin ve önündeki caddenin batısında yine kilise kompleksiyle aynı devir özelliğini gösteren duvarlardan yapılmış mekanlar bulunmaktadır. Bunlar sivil mimariye ait yapılardır. Bu mekanlar ev planı göstermeyen, birbiriyle ilişkili yan yana odalardır.
1977 yılında yapılan kazı çalışmaları Idyros Antik Kentinin bir bölümünü kapsamıştır. Yüzey araştırmaları sonucunda Bizans çağına ait yapı kalıntılarının güneydoğuya dere yatağına kadar uzandığı ve ayakları halen mevcut bir köprü ile Tatil Köyünün bulunduğu kısma bağlandığı tespit edilmiştir. Tatil Köyünün içinde bir kilise ile bir çok mimari kalıntılar bulunmaktadır. Bütün bu kalıntılar Bizans çağına aittir.
Gerek antik kaynakların kayıtları ve gerekse çalışmalar sırasında tespit edilen Klasik Çağ Nekropolü, Idyros Antik Kentinin Klasik, Helenistik, Roma çağlarına ait iskanlarının da olduğunu göstermektedir. Ayrıca Kocaburnun gerisinde, orman gözetleme kulesinin bulunduğu tepede tespit edilen surlar, Klasik devre aittir. Bu durum Klasik çağda bölgede etkili bir yerleşimin bulunduğunu göstermektedir.
